Prawdziwa historia 47 roninów

Jeżeli chcecie poznać oryginalną historię o 47 roninach, to dobrze trafiliście, życzymy miłego czytania!

Historia 47 roninów znana również jako Chûshingura uznawana jest za opowieść, dzięki której my ludzie Zachodu możemy zagłębić się w duszę Japonii. Japończycy powiadają, że tylko “studiując Chûshingura wystarczająco długo zrozumiesz Japończyków”. Na temat 47 samurajów napisano wiele książek, wystawiano sztuki teatralne m.in. kabuki i bunraku oraz nakręcono niejeden film.

Termin “Chûshingura” pochodzi z roku 1744 ze sztuki teatru kabuki autorstwa Izumo Takedy, którą tłumaczyć można jako “Skarbiec wasalnej lojalności”. Użycie tego terminu z biegiem lat rozszerzało się ogarniając w efekcie cały kulturalny dorobek wywodzący się bezpośrednio z tego co nazwano “Incydent Akô ery Genroku” (jap. 元禄赤穂事件, Genroku-Akō-jiken) 1701-1703. W owym czasie Japonią rządził z Edo shōgun Tsunayoshi Tokugawa, a cesarz przebywał w stolicy – Kioto. Raz w roku cesarz wysyłał do shōguna wizytatora, którego należało ugościć z należytym mu szacunkiem. Był to bardzo ważny dzień na dworze shōguna.

Omawiany incydent zaczął się 21 kwietnia roku 1701, kiedy to prowincjonalny lord Akô, Asano Naganori jako jeden z dwóch daimyo został wyznaczony do tego zadania (drugim był lord Tsumano Kamei Sama). Ponieważ obaj byli młodzi i nieobeznani z dworską etykietą do pomocy wyznaczono im mistrza ceremoniału Kira Yoshinaka. Zgodnie z obyczajem Asano i Kamei ofiarowali mentorowi prezenty. I tu sprawa się skomplikowała, bo wściekły Kira uznał prezenty za zupełnie nieodpowiednie i zaczął traktować młodych daimyo z pogardą. Kamei wzburzony zachowaniem Kiry głośno protestował i odgrażał się, podczas gdy Asano postulował o zachowanie spokoju. Wystraszeni podwładni lorda Kamei, bojąc się by nie popełnił głupstwa po kryjomu zapłacili Kirze dużą sumę pieniędzy i urzędnik zaczął traktować go lepiej. Niestety nadal dręczył Asano i nazywał “wieśniakiem bez manier”. Jedna z relacji podaje, że w momencie kiedy na salę wchodzili przedstawiciele cesarza Kira pochylił się nad Asano pod pretekstem zawiązania mu sageo, które wcześniej sam mu rozwiązał. W końcu doprowadzony do ostateczności młody lord, po raz kolejny upokorzony publicznie nie wytrzymał i wyciągnął miecz na urzędnika.

Kira został tylko draśnięty, ale prawo shōgunatu bardzo restrykcyjnie zabraniało dobywania miecza na terenie zamku Edo. Mający wtedy 34 lata Asano został skazany na popełnienie rytualnego samobójstwa – seppuku. Jego ziemie zostały skonfiskowane, rodzina pozbawiona środków do życia, a jego wasale rozpędzeni. Zazwyczaj w takich wypadkach samurajowie podążali za swoim panem do grobu, ale w tym przypadku było jednak inaczej. Przed popełnieniem samobójstwa lord Asano dostał zgodę na ostatnie spotkanie ze swymi doradcami i poddanymi Kataoke i Sepe. Wykorzystał sytuację by przekazać im ostatnie instrukcje i wręczył biały sztylet. Cyt.: “Przekażcie dwie moje prośby. Zawiadomcie moich przyjaciół w pałacu Ako o przebiegu zajścia z szambelanem i zawiadomcie też o tym dowódcę moich wasali Oishi, który rezyduje w mym pałacu. Gdy będę już gotów, uczyńcie mi honor, asystując przy seppuku. Po śmierci pragnę być pochowany na cmentarzu Sangakuji, gdzie będę oczekiwał spokoju, który zapewnią mi moi wierni wasale dla mojego honoru .” Poddani przekazali słowa swego pana dowódcy samurajów Oishi, dla którego stało się jasne kto był winny całej sytuacji – Kira Yoshinaka. Oishi zebrał wszystkich samurajów pana Asano i ogłosił im złe wieści. Stali się roninami – samurajami bez seniora. Oishi miał jednak plan, postanowił pomścić śmierć lorda Asano. Zebrał więc 50 najwierniejszych samurajów i rozkazał im stworzyć siatkę szpiegowską wokół Kiry. Szybko okazało się, że szambelan spodziewa się ataku, a jego posiadłość jest silnie strzeżona. Mądry dowódca wymyślił więc taktykę na zmylenie czujności przeciwnika. Byli samurajowie pana Asano mieli sprawiać wrażenie zdemoralizowanych i zrezygnowanych swoim losem. Sam Oishi tułał się od karczmy do karczmy i często był widywany w towarzystwie prostytutek. Rocznicę śmierci swojego pana spędził na ulicy pijany w sztok. Plan zdał egzamin. Kira był przekonany o upadku moralnym poddanych pana Asano i rozluźnił ochronę. Na to czekał Oishi. Zebrał samurajów i przedstawił plan ataku. Niestety z początkowej 50 zostało ich tylko 47 – jeden popełnił samobójstwo w rocznicę śmierci swego pana, a dwóch innych zginęło w pojedynkach. 22 miesiące po śmierci Asano samurajowie dokonali zemsty.

Pod osłoną grudniowej nocy przedostali się do magazynów zaprzyjaźnionego kupca sąsiadujących z posesją Kiry. Noc później zaatakowali dom szambelana. Zaskoczeni mieszkańcy nie stanowili większej przeszkody. Samurajowie znaleźli Kirę ukrywającego się w pomieszczeniach służby i ścięli mu głowę, z którą następnie przemaszerowali przez miasto udając się na cmentarz Sengaku-ji by złożyć ją na grobie pana Asano. Po czym oddali się w ręce sprawiedliwości. Po siedmiu tygodniach debatowania bakufu zarządziło, że 46 samurajów ma popełnić seppuku. Jednemu, najmłodszemu z nich 14-letniemu oszczędzono tego losu. Dożył 80 lat i później zgodnie z jego wolą został pochowany obok towarzyszy broni.

Historia 47 samurajów niemal natychmiast zyskała status legendy. Już 3 lata później została uwieczniona w sztuce teatru bunraku. Najsławniejszą wersją jest Kana dehon chūshingura (仮名手本忠臣蔵) z 1748 roku. Siła tej opowieści leży w złożoności historii i niejednoznaczności jej przyczyn. Źródła historyczne nie podają jaka była realna przyczyna ataku pana Asano na Kirę. Podają, że atakując krzyczał on: ” Kono aida no ikon oboetaru ka” co można tłumaczyć jako “To za urazę jaką miałem względem Ciebie!”. Trzy z najpopularniejszych teorii podają, że:

Kira flirtował z młodą żoną pana Asano;
Kira był odpowiedzialny za kształcenie młodego daimyo w sztuce dworskiej ceremonii i specjalnie nauczył go złych zasad by go poniżyć;
Kira był mentorem Asano i w związku z tym Asano musiał ofiarować Kirze zwyczajowe prezenty. Niestety lord nie trafił w gust szambelana co stało się zaczynem konfliktu.

Ta niejasność motywów, a także ograniczone i sprzeczne informacje dotyczące charakteru i osobowości obydwóch mężczyzn pozwoliły na prowadzenie wielu spekulacji. Prawdziwy motyw stał się w sumie nieważny. Podobnie skomplikowane są motywy i zachowania rōninów. Uzasadniali swój atak jako prawo do vendetty (katakiuchi), ale sytuacja w żadnym wypadku nie pasowała do legalnego i zwyczajowego opisu katakiuchi. To Asano był atakującym a Kira potencjalną ofiarą. Prawo pozwalało też na pomszczenie śmierci członka rodziny, nie zaś seniora. Co tak naprawdę leżało u podstaw zemsty samurajów? Lojalność wobec pana, chęć zaprotestowania wobec niesprawiedliwemu wyrokowi bakufu, honor i chęć dokończenia tego co zaczął ich pan, a może jak chciała jedna z interpretacji desperacja bezdomnych samurajów, by pokazać umiejętności i znaleźć nowe zatrudnienie? Najprawdopodobniej nigdy się nie dowiemy.

To co czyni tę historię tak ważną dla Japończyków jest zwycięstwo giri (義理 obowiązków społecznych) nad ninjō (人情 ludzkimi uczuciami). To wyjaśnia również dlaczego głównym bohaterem tej historii są nie Asano i Kira, a właśnie dowódca Oishi.

Każdego roku 14 grudnia w mieście Ako w prefekturze Hyogo odbywa się festiwal ku pamięci 47 samurajów, a codziennie tysiące turystów odwiedzają cmentarz Sengaku-ji, by oddać hołd ich grobom.

Autor: Olimpia Bielecka